Οι Θράκες
Την πρώτη χιλιετία π.Χ. οι αρχαίοι Θράκες ήταν από τους πιο πολυάριθμους λαούς της Ευρώπης. Διασπώμενοι σε πολλές φυλές, κατοικούσαν το ανατολικό τμήμα της Βαλκανικής χερσονήσου καθώς και μερικά εδάφη της Νοτιοανατολικής Μικράς Ασίας. Μεταξύ των ισχυρότερων φυλετικών ομάδων είναι η φυλή των Οδρυσών – στη Νοτιοανατολική Θράκη, των Βησσών – στη Ροδόπη, των Τριβάλλων – στη σημερινή Βορειοδυτική Βουλγαρία και των Βιθυνών – στη Μικρά Ασία. Στις καρποφόρες πεδιάδες της Θράκης ήταν αναπτυγμένη η γεωργία ενώ στις ορεινές περιοχές σημαντικό ρόλο έπαιζε η ζωοτροφία. Αναπτυγμένα ήταν το επάγγελμα του μεταλλωρύχου, της μεταλλουργικής, της αγγειοπλαστικής, της βυρσοδεψίας, της ξυλουργικής. Ο πόλεμος ήταν μόνιμος συνοδός στη ζωή τους.
Η πιο χαρακτηριστική και πιο πολύ γνωστή μέσω αρχαιολογικών ευρημάτων εκδήλωση του Θρακικού πολιτισμού είναι οι πλούσιες κηδείες, πολλές φορές σε μνημειώδεις τάφους και κάτω από αξιόλογους επιτάφιους τύμβους. Ο αριθμός των Θρακικών τύμβων στη Βουλγαρία είναι μεταξύ 10 000 και 60 000. Ένας από τους μεγάλους και αξιόλογους τύμβους είναι αυτός κοντά στο χωριό Μεζέκ στην περιοχή της πόλης Σβίλενγκραντ. Με τις υπέροχες τοιχογραφίες τους είναι οι τάφοι του Καζανλάκ, του χ. Σβεστάρι, της πόλης Ισπερίχ και του χ. Αλεξάντροβο στην περιοχή του Χάσκοβο.
Για το πλούτος της αριστοκρατίας και για κάποιες θρησκευτικές τελετές μπορούμε να κρίνουμε από τους θησαυρούς που σήμερα ανακαλύπτονται. Ιδιαίτερα εντυπωσιακός είναι ο θησαυρός του Παναγκιούριστε που αποτελείται από 9 χρυσά δοχεία πλούσια διακοσμημένα με συνθέσεις φιγούρων. Ο μεγαλύτερος προς το παρόν θησαυρός είναι αυτός του Ρόγκοζεν που αποτελείται από 165 ασημένια δοχεία, τα περισσότερα απ’ αυτά πλούσια διακοσμημένα. Λίγα –μόνο 5 αλλά με θαυμάσια κατασκευή είναι τα ασημένια δοχεία του θησαυρού που ανακαλύφθηκε γύρω από το χωριό Μπόροβο στην περιοχή της πόλης Ρούσε. Ασημένιες διακοσμήσεις ιπποσκευών με ενδιαφέρουσες απεικονίσεις φιγούρων περιέχουν οι θησαυροί τον πόλεων Λούκοβιτ και Λέτνιτσα.